یکی از راهبردهای اساسی هر کشور برای مسائل اقتصادی، تامین سرمایه از شیوه‌های مختلف است. در کشورهای اسلامی از جمله ایران قرضالحسنه از راه‌های مناسب تامین مالی به شمار می‌رود. قرضالحسنه از سوی اسلام به عنوان سنتی پسندیده برای وام‌دهی بدون ربا، برای کاهش نابرابری‌های اقتصادی تعریف شده است.
بر همین اساس ترویج این سنت نیک، باعث رفع بسیاری از این مشکلات اقتصادی می‌شود. در این مقاله برخی از آثار اقتصادی قرضالحسنه در عرصه اقتصادی جامعه را برای شما برشمارده‌ایم.
تامین اجتماعی
تامین اجتماعی در دین مبین اسلام از دو صورت انجام می‌پذیرد. اول مسئولیت همگانی افراد جامعه نسبت به یکدیگر، دوم مسئولیت دولت نسبت به افراد جامعه. در روش اول افراد نسبت به برطرف کردن و رفع نیازهای ضروری یکدیگر، دارای مسئولیت هستند. در مورد دوم، یعنی مسئولیت دولت در قبال مردم جامعه، سطحی بالاتر از نیازهای ضروی را در برمی‌گرد.
شاید به همین دلیل است که قرضالحسنه از ابتدا نهادی مرم‌ساخت بوده است. یکی از مسئولیت‌های قرضالحسنه تامین اجتماعی و ایجاد امنیت اقتصادی در مردم است. در واقع، صندوق‌های قرضالحسنه باید به نحوی اداره شودند که مردم در هنگام یک مشکل، با خیالی آسوده به آن مراجعه کنند.
کاهش فاصله طبقات اجتماعی
یکی از وظایف صندوق قرضالحسنه، ایجاد جریان پول از ثروتمندان به سمت طبقات کم‌درآمد است. قرضالحسنه با امکان جمع‌آوری پس‌انداز افراد ثروتمند، سعی در به‌کارگیری نیازهای اساسی افراد نیازمند می‌گیرد. همین موضوع سبب کاهش فاصله طبقاتی جامعه در بین افراد فقیر و غنی می‌شود. کاهش فاصله طبقاتی در قرضالحسنه از دو صورت انجام می‌پذیرد:
- با سپرده‌گذاری ثروتمندان در این صندوق‌ها، تصرف آنان از منابع ثروت کاهش پیدا می‌کند.
- از طریق رفع این نیازهای اقتصادی، طبقات کم‌درآمد از فاصله طبقاتی کمتری را تجربه می‌کنند.
همچنین در این لینک بخوانید: اوراق قرضالحسنه چیست؟
افزایش مصرف و تعادل در چرخه عرضه و تقاضا
با توزیع عادلانه پول از طریق قرضالحسنه، مردم امکان بیشتری برای خرید کالاهای اساسی خود پیدا می‌کنند. کالاهای مصرفی مانند: مواد غذایی، پوشاک، مسکن، خودرو و…
همانطور که می‌دانیم، منبع اصلی قرضالحسنه، منابع پولی ثروتمندان است. در صورتی که این افراد تمایلی به قرضالحسنه پیدا نکنند، منحنی عرضه و تقاضا بر هم می‌خورد. این موضوع زمانی اتفاق میفتد که ثروتمندان علاقه‌ای به قرضالحسنه نداشته باشند و به پس‌انداز راکد بپردازند.
از سوی دیگر عمده نیاز افراد از دریافت قرضالحسنه، تامین نیازهای اساسی است. قرضالحسنه در نهایت سبب می‌شود میزان درخواست قرض‌گیرندگان از کالاهای اساسی افزایش پیدا کرده و به مرور در چرخه عرضه و تقاضا تعادل ایجاد کند. افزایش و تثبیت تقاضا، نتایج مثبت دیگری را نیز به دنبال دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به تمایل بیشتر کارآفرینان به سرمایه‌گذاری در کالاهای ضروری اشاره کرد.
اثر قرض الحسنه بر پس‌انداز
پس‌انداز را در زبان ساده می‌توان به تاخیر انداختن مصرف پول از زمان حال به آینده عنوان کرد. پس‌انداز در دنیای امروز اشکال متفاوتی را دارد. از سپرده‌گذاری‌های کوتاه‌مدت، بلندمدت و قرضالحسنه در بانک‌ها گرفته تا قراردادهایی مانند بیمه عمر.
افراد مختلف با توجه به نیاز و انتظاراتی که از پس‌انداز خود خواهند داشت، یکی از روش‌های متفاوت را برای پس‌انداز انتخاب می‌کنند.
همچنین در این لینک بخوانید: چگونه پس‌انداز کنیم؟
یکی از مشکلاتی که برای پس‌انداز، به صورت راکد می‌توان عنوان کرد، بازگرداندن آن به چرخه درآمد است. در این نوع از پس‌انداز دارایی‌های اضافه به افراد این امکان را می‌دهد، تا از به گارافتادن سرمایه اطمینان حاصل کنند.
در واقع شاید این پس‌انداز در جهت افزایش سرمایه فرد سرمایه‌گذار نباشد. اما در جهت رفع مشکلات مادی افراد نیازمند انجام می‌شود. این موضوع به نوبه خود علاوه بر پاداش‌های معنوی، اثر مثبتی را در اقتصاد جامعه دارد. از جمله این مزایا می‌توان به مواردی چون: به جریان افتادن وجوه پس‌اندازی راکد و تاثیر قرض بر تثبیت اقتصاد ملی عنوان کرد.
تاثیر مثبت قرضالحسنه از طریق پس‌انداز پول، انگیزه بیشتری را به وجود می‌آورد. از جمله آن‌ها می‌توان تلاش برای کار بیشتر و کاهش مصارف غیرضروری در جهت افزایش پس‌انداز اشاره کرد.
قرضالحسنه و توزیع درآمد
اسلام همواره ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی را، توزیع ناعادلانه درآمد عنوان کرده است. در واقع ریشه اساسی بسیاری از این مشکلات، سهل‌انگاری در استفاده صحیح از منابع است. از همین رو، دین اسلام برای رفع این مشکلات راهکارهایی را ارائه داده است. قرضالحسنه را در واقع یکی از این راه‌حل‌های مناسب در جهت توزیع درآمد عادلانه عنوان کرد.
نگرش توزیع درآمد از طریق قرضالحسنه را می‌توان به دو صورت عنوان کرد. برای مثال یک فرد برای رفع نیازهای ضروی خود دو راه را در پیش دارد. در اقدام اول فرد باید به پس‌انداز بخش زیادی از درآمد خود بپردازد. در روند پس‌انداز، فرد لازم است که برای رسیدن به مبلغ مورد نظر درباره بسیاری از مخارج غیرضروری خود صرفه‌جویی کند.
در اقدام دوم فرد بدون تغییر در میزان مصرف مایحتاج ضروری خود وام خود را دریافت می‌کند. همین موضوع سبب می‌شود تغییری در کیفیت زندگی افراد جامعه صورت نپذیرد.
در مورد دوم، صندوق‌های قرضالحسنه تعاون وجود دارند که باعث تغییر نگرش توزیع درآمد در واحد کلان می‌شوند. همانطور که می‌دانیم صندوق‌های توسعه تعاون در بین افرادی تشکیل می‌شوند که دارای سطح درآمدی تقریبا یکسانی هستند. گردش پول در این صندوق‌ها موجب می‌شود، وام قرض‌الحسنۀ در هر دوره به کالایی باداوم تبدیل شود. از دیگر مزایای گردش پول در این نوع صندوق‌ها، به عدم انتقال پول به طبقات و دهک‌های بالای درآمدی جامعه است.
قرضالحسنه و تقویت نیروی انسانی
این موضوع که تحصیلات بیشتر سبب تقویت بنیه اقتصادی کشور می‌شود، غیرقابل‌کتمان است. افراد تحصیل‌کرده به دلیل تخصص خاص خود، درآمد بیشتری را کسب می‌کنند. کسب درآمد بیشتر باعث تقویت درآمد ملی و کاهش نابرابری‌های اقتصادی می‌شود.
قرضالحسنه نقش فعالی را در زمینه پرداخت وام‌های تحصیلی دارد. دانشجویان با استفاده از این وام‌های بدون کارمزد یا بهره کم، با خیالی آسوده می‌توانند به انجام فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود بپردازند. از همین جهت می‌توان گفت، قرضالحسنه نقشی مهمی را در تقویت سرمایه انسانی جامعه ایفا می‌کند.
تاثیر قرضالحسنه بر اشتغال‌زایی
از دیگر نقش‌های صندوق‌های قرضالحسنه را می‌توان، به اشتغال‌زایی و افزایش سطح تولید اشاره کرد. بسیاری از مواقع در بازارهای سرمایه، مشاغل کوچک‌تر آسیب بیشتری را در رویدادهای غیرمنتظره متحمل می‌شوند. این در حالی‌است که تاثیر درآمد این دسته از مشاغل در اقتصاد کشور، شایان توجه است.
یکی از مواردی که می‌تواند سبب آسیب‌پذیری کمتر این دسته از مشاغل گردد، تقویت در جهت جذب سرمایه است. این نوع صندوق‌ها به عنوان نهادی عام‌المنفعه به خوبی می‌توانند در این موضوع نقش بازی کنند.
نتیجه نهایی
تاثیرات مثبتی که قرضالحسنه بر متغیرهای مختلف اقتصادی می‌گذارد، بسیار قابل توجه است. تخصیص منابع درآمدی از ثروتمندان از یک طرف، تشکیل صندوق‌های قرضالحسنه خانگی از سوی دیگر، زمینه تغییر شرایط اقتصادی را فراهم خواهد کرد.
قرضالحسنه با استفاده از انتقال ثروت از طبقات بالای جامعه زمینه را برای توزیع عادلانه درآمد و بهبود وضعیت اقتصادی جامعه فراهم می‌کند. این نوع وام‌ها به دلیل نداشتن بهره و یا اندک بودن کارمزد آن، بازپرداخت را برای افراد آسان کرده و سبب حل بهتر مشکلات اقتصادی می‌شوند.
اپ همیان به عنوان یکی از بهترین نرم‌افزارهای صندوق قرضالحسنه خانگی، امکان دریافت وام‌های بدون بهره را برای افراد فراهم کرده است. با استفاده از همیان شما می‌توانید صندوق‌های خانوادگی و فامیلی را به این پلتفرم اضافه کرده و بدون دردسر درخواست وام کنید. برای آشنایی بهتر با این اپ دسته‌بندی صندوق‌های قرضالحسنه را مطالعه کنید.