برای پاسخ به این سوال که صندوق قرض‌الحسنه چیست باید در ابتدا ریشه کلمه قرض‌الحسنه را بررسی کرد. در تعریف رایج قرض می‌توان گفت: قرض مالی است که مردم برای رفع نیاز یک‌دیگر در بین خود رد و بدل می‌کنند. این مال در زمانی مشخص به صاحب مال پس داده می‌شود.
دین مبین اسلام قرض‌الحسنه را برای رفع نیازها و گرفتاری‌های مسلمانان و استوار کردن سنت‌های الهی ایجاد کرده است. بر همین اساس قرض‌الحسنه با هدف کمک به مشکلات اقتصادی افراد نیازمند به وجود آمده است.
در سنت نیک قرض‌الحسنه نه تنها گرفتاری‌های مالی فرد قرض‌گیرنده، بلکه نیازهای روانی فرد خیرخواه نیز در نظر گرفته شده است. قرض‌الحسنه سبب به وجود آمدن هم‌دلی در بین مسلمانان و تحکیم انسانیت در جامعه می‌شود.
در تعریف کلی قرض‌الحسنه می‌توان گفت: قرض‌الحسنه مالی است که صندوق قرض‌الحسنه، بانک‌ها و اشخاص حقوقی بدون بهره در اختیار فرد متقاضی قرار میدهند. فرد قرض‌گیرنده نیز بر اساس قرارداد، مبلغ گرفته را به صورت قسطی یا یک‌جا پرداخت می‌کند.
چگونه یک صندوق قرض‌الحسنه را ثبت و ایجاد کنیم؟
صندوق‌های قرض‌الحسنه به منظور اعطای تسهیلات مالی به اقشار نیازمند تشکیل می‌شوند. این صندوق‌ها نیز مانند سایر نهادهای پولی برای افتتاح باید از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران مجوز لازم را دریافت کنند.
پس از مشخص شدن شورای عالی صندوق قرض‌الحسنه، دریافت مجوزات لازم از نیروی انتظامی و ثبت صندوق به عنوان شرکت بایستی مدارک لازم را به بانک مرکزی تحویل داد.
این مدارک شامل موارد ذیل است:
- مبلغ سرمايه پيشنهادي و نحوه تامين آن (حداقل سرمایه اولیه ایجاد صندوق ۵۰۰.۰۰۰.۰۰۰ ریال است که تا قبل از صدور مجوز باید پرداخت شود)
- اساس‌نامه پيشنهادي
- نام و مشخصات و سابقه فعاليت موسسين با ذکر ميزان آورده هر کدام
- نام و مشخصات، ميزان تحصيلات، سابقه فعاليت و سمت هاي قبلي هيئت مديره و مديرعامل پيشنهادي
- تعهدنامه هریک از اعضاء هيئت مديره و مديرعامل صندوق مبنـي بـر اينکه در هيچ زماني محکوميت کيفري موثر از هيچ نوع نداشته است.
- التزام کتبی مبنی بر انجام عمليات طبق مقررات
پس از ارائه مدارک ذکر شده نوبت به بررسی شرایط اعضای هیئت مدیره صندوق قرض‌الحسنه است. اعضای هیئت مدیره باید این شرایط را دارا باشند.
- تابعیت ایرانی
- داشتن حسن شهرت و امانتداری
- عدم سوء پیشینه
- داشتن حداقل مدرک کارشناسی برای مدیرعامل
- تجربه حداقل 2 سال فعالیت مرتبط برای اکثر اعضاء خصوصا مدیرعامل
پس از احراز شرایط، تحویل آگهی ثبت در روزنامه رسمی و تحویل اسامی صاحبین امضای مجاز، بانک مرکزی در یک ماه اقدام به صدور مجوز فعالیت صندوق قرض‌الحسنه می‌کند.
برای دانلود اپ مدیریت آنلاین وام‌های قرض‌الحسنه همیان از این لینک استفاده کنید.
اساس‌نامه صندوق قرض‌الحسنه شامل چه مواردی است؟
بانک مرکزی بر اساس نوع صندوق قرض‌الحسنه، تک شعبه‌ای یا چند شعبه‌ای بودن آن اساس‌نامه‌ای را برای آن صادر می‌کند.
تمامی صندوق‌های قرض‌الحسنه در طول فعالیت خود ملزم به رعایت مفاد این اساس‌نامه هستند. در اینجا برخی از موارد این اساس‌نامه را مرور می‌کنیم.
موضوع فعالیت صندوق قرض‌الحسنه چیست؟
- مجاز به افتتاح حساب‌های قرض‌الحسنه پس‌انداز و ویژه ریالی مطابق با قوانین بانک مرکزی است.
- مجاز به نگهداری حداقل 5 و حداکثر 10 درصد از سپرده‌ها به صورت‌های مختلف است. این موارد شامل: اوراق مشارکت بـا تضمين بانک‌ها، سپرده سرمايه‌گذاري کوتاه‌مـدت بانـک‌هـا، سپرده قرض‌الحسنه جاري نزد بانک‌ها می‌شود.
- اعطای وام قرض‌الحسنه یکی از فعالیت‌های مهم صندوق قرض‌الحسنه است.
- وام قرض‌الحسنه به منظور رفع نیازهای ضروری مانند: تهیه جهیزیه، هزینه تحصیل، تهیه مسکن، هزینه‌های ازدواج و … از محل صندوق تامین می‌شود.
- دریافت کمک‌های نقدی و غیرنقدی از دولت و اشخاص حقیقی و حقوقی، مجموعه فعالیت‌های صندوق قرض‌الحسنه را تشکیل می‌دهد. (ماده 5)
صندوق قرض‌الحسنه مجاز به انجام چه فعالیت‌هایی نیست؟
بر طبق ماده‌های اساس‌نامه بانک مرکزی، صندوق قرض‌الحسنه مجاز به فعالیت در برخی از حوزه‌ها نیست. به عنوان مثال:
- صندوق قرض‌الحسنه مجاز به قرعه‌کشی و اعطای جایزه نیست. (ماده 10)
- صندوق به سپرده‌های اشخاص سودی را پرداخت نمی‌کند. (ماده 11)
- صندوق مجاز به انجام هیچ نوع تبلیغات و فعالیت مجازی و اینترنتی نیست. (ماده 9)
- صندوق اجازه خرید اموال منقول یا غیرمنقول را به قصد سرمایه‌گذاری یا تجارت ندارد. (ماده 8)
ارکان صندوق شامل چه افرادی هستند؟
ارکان صندوق قرض‌الحسنه را هيات امنا، هيـات مـديره و مـدير عامـل، بـازرس يـا بازرسان تشکیل میدهند.
هیئت امنا بالاترین مقام تصمیم‌گیرنده در آن هستند. انتخاب اولین هیات امنا در صندوق، توسط موسسان صندوق انجام می‌شود. هیئت امنای قرض‌الحسنه متعهد به پاسخ‌گویی در برابر بانک مرکزی هستند و در صورت وقوع تخلف یا کسری، وظیفه رفع و جبران را بر عهده خواهند داشت.
هیئت مدیرۀ صندوق توسط هیئت امنا انتخاب می‌شود. پس از انتخاب هیئت مدیره، مدیرعامل صندوق از بین اعضای هیئت مدیره انتخاب خواهد شد. فرد مدیر عامل بالاترین مقام اجرایی در صندوق محسوب می‌شود.
بازرس از بین اعضای هیئت امنا و یا خارج آن توسط همین هیئت انتخاب می‌شود. بازرس وظیفه نظارت بر امور مربوط به صندوق قرض‌الحسنه، رسیدگی به حساب‌های مالی و شکایات، حسابرسی و ارائه گزارش به هیئت امنا و تذکر کتبی به متخلفان را بر عهده دارد.
آیا صندوق قرض‌الحسنه از بابت پرداخت تسهیلات خود کارمزدی را دریافت می‌کند؟
نرخ سود قرض‌الحسنه در صندوق‌ها از 0 تا 4 درصد متغیر است. اکثر صندوق‌های قرض‌الحسنه از این بابت کارمزدی را دریافت نمی‌کنند. اما با توجه به نظر دین اسلام از آن‌جا که پرداخت این تسهیلات با هدف نیک انجام می‌شود، دریافت کارمزد برای وام قرض‌الحسنه مانعی ندارد.
منابع مالی صندوق قرض‌الحسنه از چه طریقی تامین می‌شود؟
پس از ثبت صندوق قرض‌الحسنه ممکن است این سوال پیش بیاید که منابع مالی آن چگونه تامین می‌شود. بر اساس ماده 18 قانون تاسیس منابع مالی، صندوق قرض‌الحسنه از طریق این موارد قابل تامین است:
- آورده: این منابع تا زمان انحلال و یا تصفیه کامل قرض‌الحسنه قابل مطالبه نیست.
- کمک‌های مختلف افراد حقیقی و حقوقی: صندوق پس از دریافت این منابع هیچ تعهدی برای استرداد و یا حتی اعطای امتیاز آن‌ها ندارد.
- خیرات، موقوفات و …: برای صرف امور خیریه توسط افراد خیر در اختیار صندوق قرار می‌گیرد.
- وجوه اداره شده: این مبالغ برای اعطای قرض‌الحسنه به اشخاص معرفی شده به صندوق قرار می‌گیرد. بازپرداخت این وجوه تنها از طریق اقساط دریافتی است.
- سود حاصل از نرخ کارمزد
سخن آخر
حال که با ساختار صندوق قرض‌الحسنه آشنا شدیم، بد نیست نگاهی به امکانات اپلیکیشن مدیریت آنلاین وام‌های قرض الحسنه همیان نیز داشته باشیم. اپ همیان با هدف گسترش فرهنگ قرض‌الحسنه نرم‌افزاری را برای مدیریت آنلاین وام‌های قرعه‌کشی توزیع کرده است. شما با استفاده از امکانات این اپ می‌توانید به صورت کاملا شفاف صندوق‌های پس‌انداز و قرض‌الحسنه خود را در بستر آن به وجود آورده و از آن برای مدیریت حساب‌های خود استفاده کنید. برای دانلود اپلیکیشن مدیریت آنلاین وام‌های قرض الحسنه همیان به این لینک مراجعه کنید.