هوش مالی شامل چه مفاهیمی از حسابداری می‌شود؟

هوش مالی را در زبان ساده می‌توان مهارت جمع‌آوری اطلاعات دربارۀ صورت‌های مالی دانست. هوش مالی به ما کمک می‌کند تا درک بهتری از ماهیت و پیش‌بینی اهداف مالی داشته باشیم. هوش مالی می‌تواند هم در صورت‌های مالی شخصی و روزانه و هم در امور کلان‌تر، برای حسابداری شرکت‌ها کاربرد داشته باشد. برای درک بهتر این که هوش مالی چه مفاهیمی از حسابداری را در برمی‌گیرد، با ما همراه باشید.

مقدمات حسابداری

با توجه به مفاهیم هوش مالی، حسابداری اولیه از جمله مفاهیمی است که سازمان‌ها به منظور بررسی و گزارش‌گیری صورت‌های مالی خود باید آن را انجام دهند. بر همین اساس شما حتی با استخدام یک حسابدار با تجربه، باید با مفاهیم و مقدمات اولیه حسابداری آشنایی داشته باشید. حسابداری پایه به فرآیند ثبت تراکنش‌های مالی یک شرکت اشاره دارد. این مقدمات شامل تجزیه و تحلیل، خلاصه و گزارش معاملات به تنظیم‌کننده‌ها، سازمان‌های نظارتی و نهادهای جمع‌آوری مالیات اطلاق می‌شود. 

صورت‌های مالی مورد استفاده در حسابداری پایه، خلاصه‌ای از تراکنش‌های مالی در یک دوره حسابداری است که جریان‌های نقدی، عملیات و وضعیت مالی شرکت را گزارش می‌کند.

حسابداری و هوش مالی، پایه یکی از وظایف کلیدی در همه کسب‌وکارها است. این وظیفه توسط یک حسابدار در یک شرکت کوچک یا توسط بخش‌های مالی بزرگ با ده‌ها کارمند در شرکت‌های بزرگ‌تر انجام می‌شود. گزارش‌هایی که جریان‌های مختلف حسابداری تولید می‌کنند، مانند حسابداری مدیریتی و حسابداری بهای تمام شده، در کمک به مدیریت شرکت در تصمیم‌گیری آگاهانه تجاری بسیار مهم هستند.

بدون حسابداری، تعیین اینکه کدام محصولات موفق عمل کرده‌اند، کدام تصمیمات تجاری موثر بوده و آیا شرکت در حال تولید درآمد یا سود است، غیرممکن خواهد بود. حسابداری تنها ثبت تراکنش های مالی نیست، بلکه میزان موفقیت شرکت را در دستیابی به اهدافش مورد سنجش قرار می‌دهد. حسابداری در واقع معیاری از هوش مالی است که به سهامداران برای فهم استفاده کارآمد از پول آن‌ها کمک می‌کند.

مقدمات حسابداری پایه را می‌توان در اجزای زیر خلاصه کرد:

• سیستم ثبت سوابق: شرکت‌ها قبل از شروع فرآیند حسابداری باید یک رویکرد منطقی برای ثبت سوابق داشته باشند. آن‌ها باید حساب‌هایی ایجاد کنند تا اطلاعات را در آن ذخیره کنند. 

دارایی‌ها: به منابع یا اقلامی که شرکت در اختیار دارد اشاره دارد. دارایی ها دارای ارزش اقتصادی آتی هستند که می‌توان آن را اندازه‌گیری کرد و به صورت پولی بیان کرد. 

بدهی‌ها: تعهدات مالی قانونی که شرکت‌ها در طول عملیات تجاری متحمل می‌شوند، بدهی اطلاق می‌شود. تعهدات می‌تواند محدود یا نامحدود باشد. آن‌ها در طول زمان از طریق انتقال منافع اقتصادی مانند پول، خدمات یا کالا تسویه می‌شوند. 

حقوق صاحبان سهام: حقوق صاحبان سهام مقدار پولی است که یک شرکت باید پس از انحلال تمام دارایی‌هایش و پرداخت تمام بدهی آن به سهامداران خود بازگرداند. حقوق صاحبان سهام از تفریق کل دارایی های شرکت به کل بدهی‌های آن محاسبه می‌شود.

هزینه‌ها: هزینه‌ها به هزینه‌های عملیاتی اطلاق می‌شود که کسب‌وکارها برای ایجاد درآمد متحمل می‌شوند. هزینه‌های مشترک شامل دستمزد کارکنان، پرداخت به تامین‌کنندگان، استهلاک تجهیزات و اجاره کارخانه است.

درآمد: درآمد به سرمایه‌ای اطلاق می شود که یک شرکت از عملیات عادی تجاری خود به دست می‌آورد. درآمد شامل کسر و تخفیف برای محصولات برگشتی است. 

• معاملات: حسابدار مسئول ایجاد تعدادی از معاملات تجاری است، برخی از معاملات تجاری مهم عبارتند از:

فروش: معاملاتی هستند که در آن محصولات/خدمات به صورت نقدی یا اعتباری از خریداران به فروشندگان منتقل می‌شوند. فروش معمولاً شامل ایجاد یک فاکتور برای ارسال به مشتریان است که مبلغی را که مشتری بدهکار است را با جزئیات نشان می‌دهد.

خریدها: معاملاتی هستند که کسب‌وکارها برای به دست آوردن مواد لازم برای دستیابی به اهداف خود انجام می‌دهند.

رسیدها: مجموعه تراکنش‌هایی هستند که یک شرکت برای ارائه خدمات یا کالا به مشتریان ارائه می‌کند.

در این لینک بخوانید : صندوق پس‌انداز همیان چیست؟

ترازنامه

ترازنامه را می‌توان مجموعه‌ای از صورت‌های مالی در هوش مالی دانست. ترازنامه‌ دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام شرکت را شامل می‌شود. این صورت‌های مالی در یک مقطع زمانی خاص گزارش شده و مبنایی برای محاسبه نرخ بازدهی سرمایه‌گذاران و ارزیابی ساختار سرمایه یک شرکت را فراهم می‌کند. 

به طور خلاصه، ترازنامه تصویری از مالکیت و بدهی یک شرکت و همچنین میزان سرمایه‌‌گذاری سهامداران ارائه می‌دهد. از ترازنامه‌ها می‌توان در جهت انجام تحلیل‌های بنیادی یا محاسبه نسبت‌های مالی در هوش مالی استفاده کرد.

ترازنامه یک نمای کلی از وضعیت مالی یک شرکت در مقطعی از زمان ارائه می‌دهد. ترازنامه به تنهایی امکان ارائه روندهای دقیقه را به صورت طولانی مدت ندارد. به همین دلیل ترازنامه باید با ترازنامه دوره‌های قبل مقایسه شود.

سرمایه‌گذاران با استفاده از نسبت‌هایی که از ترازنامه به دست می‌آید، از جمله نسبت بدهی به حقوق صاحبان میزان رفاه مالی یک شرکت را دریافت کنند. از جمله صورت‌های مالی دیگر که برای ارزیابی امور مالی شرکت در هوش مالی بررسی می‌شود، می‌توان به صورت سود و زیان و صورت جریان‌های نقدی سازمان اشاره کرد.

یکی دیگر از موارد استفادۀ ترازنامه‌ها مقایسه آن‌ها با ترازنامه‌های مشاغل دیگر در همان صنعت است. چرا که صنایع مختلف رویکردهای منحصربه‌فردی برای تامین مالی دارند و از این لحاظ دید خوبی برای وضعیت مالی سازمان به افراد می‌دهند.

نکته مهم در هوش مالی: شما همواره می‌توانید اطلاعاتی مهم درباره دارایی‌ها، بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام در ترازنامه یک شرکت بیابید. دارایی‌ها باید همیشه مساوی با بدهی‌ها و حقوق صاحبان سهام باشد. در واقع یک ترازنامه همیشه باید دارای تعادل باشد. در صورت عدم تعادل، ممکن است مشکلاتی از جمله داده‌های نادرست، خطا در نرخ موجودی و یا محاسبات اشتباه به وجود آورد. 

همچنین بخوانید:  نگاهی به بانک‌داری در ایران | از تاریخچه تا ویژگی‌های یک بانک خوب

صورت سود و زیان

عبارت سود و زیان صورت‌های مالی را شامل می‌شود که درآمدها و هزینه‌های متحمل‌شده در طول یک دوره مشخص (معمولاً یک فصل یا سال مالی) را خلاصه می‌کند. صورت‌های سود و زیان در واقع نمایشی از توانایی یا عدم توانایی یک شرکت در ایجاد سود از طریق افزایش درآمد، کاهش هزینه‌ها و یا هر دو آن‌ها ارائه می‌دهد.

صورت سود و زیان اغلب رایج‌ترین صورت‌ مالی در طرح یک کسب‌وکار است. صورت سود و زیان یکی از سه صورت مالی است که هر شرکت سهامی عام به صورت فصلی و سالانه به همراه ترازنامه و صورت جریان نقدی منتشر می‌کند. این صورت مالی نشان می‌دهد چقدر سود یا زیان توسط یک کسب‌وکار ایجاد شده است. صورت سود و زیان، مانند صورت جریان نقدی، تغییرات حساب‌ها را در یک دوره زمانی معین نشان می‌دهد.

مقایسه صورت سود و زیان دوره‌های مختلف حسابداری بسیار مهم است. دلیل این امر این است که هرگونه تغییر در درآمدها، هزینه‌های عملیاتی، هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) و درآمد خالص، به ما وضعیت کلی یک شرکت را نمایش می‌دهند. به عنوان مثال، درآمد یک شرکت ممکن است به طور ثابت رشد کند اما هزینه‌های آن ممکن است با سرعت بسیار بیشتری رشد کند. همین موضوع با گذشت زمان امکان ورشکستی را بالا می‌برد. 

تفاوت ترازنامه با صورت سود و زیان چیست

صورت سود و زیان یک شرکت، درآمد، مخارج و سودآوری آن را در یک دوره زمانی مشخص نشان می‌دهد. این در حالی است که ترازنامه تصویری از دارایی‌ها و بدهی‌های آن را تا یک تاریخ معین ارائه می‌کند. ترازنامه معمولاً در آخرین روز سال مالی شرکت ارائه می‌شود. سرمایه‌گذاران از ترازنامه برای درک قدرت مالی شرکت استفاده کرده و میزان و کیفیت دارایی‌های آن را با بدهی‌های آن مقایسه می‌کنند.

جریان وجوه نقد 

جریان وجوه نقدی به مقدار خالص وجه نقد و معادل‌های نقدی داخل و خارج یک شرکت اشاره دارد. وجه نقد دریافتی نشان‌دهنده جریان ورودی است، در حالی که پول خرج‌شده نشان‌دهنده جریان خروجی است. توانایی یک شرکت در ایجاد ارزش برای سهامداران اساساً با توانایی آن‌ها در ایجاد جریان‌های نقدی مثبت ایجاد می‌شود.

جریان نقدی نشان‌دهنده مقدار وجه نقدی است که از یک شرکت وارد و خارج می‌شود. ارزیابی مقادیر، زمان‌بندی و عدم قطعیت جریان‌های نقدی، به همراه محل مبدا و مقصد آن‌ها، یکی از مهم‌ترین اهداف گزارش‌گیری مالی است. جریان نقدی مثبت نشان می‌دهد که دارایی‌های نقدی شرکت در حال افزایش است.

این موضوع افراد را قادر می‌سازد تا در کسب‌وکار خود سرمایه‌گذاری مجدد کنند، پول را به سهام‌داران برگردانند، هزینه‌ها را پرداخت کند و در برابر چالش‌های مالی آتی تدبیری اتخاذ کنند. شرکت‌های که انعطاف پذیری مالی قوی را دارا هستند، می‌توانند از سرمایه‌گذاری‌های سودآور استفاده کنند. این شرکت‌ها با اجتناب از هزینه‌های ناشی از مشکلات مالی، در شرایط رکود امکان عمل بهتری را دارند.

مدیریت شرکت، تحلیلگران و سرمایه‌گذاران می‌توانند از صورت‌های مالی جریان نقدی استفاده کنند. آن‌ها از این صورت‌های مالی برای تعیین پرداخت بدهی‌ها و مدیریت هزینه‌های عملیاتی خود، در جهت کسب پول نقد بهره می‌برند. صورت جریان وجوه نقد یکی از مهم‌ترین صورت‌های مالی است که توسط یک شرکت به همراه ترازنامه و صورت سود و زیان منتشر می‌شود.

جمع‌بندی

همانطور که در ابتدا نیز بیان شد، هوش مالی نیازمند دانستن مفاهیم اولیه حسابداری است. داشتن هوش مالی یکی از موارد اساسی است که سازمان‌ها برای دستیابی و موفقیت در سرمایه‌گذاری‌های خود باید از آن استفاده کنند. به همان اندازه که استخدام یک حسابدار باهوش برای سازمان شما دارای اهمیت است، افزایش هوش مالی مدیران شرکت نیز برای بهبود صورت‌های مالی ضروری است. در واقع می‌توان گفت هوش مالی و مفاهیم حسابداری دو روی یک سکه هستند. هوش مالی در کنار مهارت‌های نظری حسابداری می‌تواند زمینه موفقیت و بهبود فرآیندهای پولی را فراهم کند.