یکی از مفاهیمی که در قرآن کریم به آن توجه ویژه‌ای شده ترویج قرضالحسنه است. قرضالحسنه به سبب رفع نیاز نیازمندان، تربیت نفس درونی، آمرزش گناهان و حل گرفتاری مسلمانان مورد تاکید بسیاری قرار گرفته است.
اما در جامعه امروز اسلامی ترویج قرضالحسنه چه آثار مثبتی را به دنبال خواهد داشت؟ برای درک بهتر لزوم ترویج قرضالحسنه و علت تاکید اسلام به این امر نیک در ادامه به بررسی پیامدهای آن خواهیم پرداخت.
ایجاد توازن اجتماعی
یکی از آثار نیک ترویج قرضالحسنه ایجاد توازن اجتماعی در بین تمامی افراد جامعه است. فاصله در بین طبقات اجتماعی از جمله مواردی است که در هر جامعه‌ای وجود دارد. این موضوع زمانی ایجاد بحران می‌کند که فاصله در بین افراد افزایش یافته، و طبقه نیازمند در آن گسترش پیدا کند.
مشکلاتی نظیر تامین مسکن، تهیه جهیزیه، هزینه ازدواج، هزینه تحصیل و یا درمان بیماری از مشکلاتی است که دهک‌های پایین‌تر جامعه با آن روبرو می‌شوند.
یکی از نقش‌هایی که ترویج قرضالحسنه در جامعه می‌تواند ایفا کند ایجاد توازن و کاهش شکاف اجتماعی است. از آنجایی که قرضالحسنه به عنوان نهادی در جهت رفع مشکلات نیازمندان به وجود آمده، می‌تواند با اهدای وام‌های قرضالحسنه به حل این مشکلات کمک ویژه‌ای کند.
تلاش برای توازن اجتماعی موجب رفع نیازهای ضروری افراد می‌شود. این موضوع امنیت اقتصادی را در بین طبقات جامعه با خود به دنبال دارد.
تامین اجتماعی در زمان حادثه
همچنین بخوانید: نقش قرضالحسنه در بانک‌داری اسلامی چیست؟
یکی از ارکان قرضالحسنه ضروری بودن مورد استفاده آن است. وقوع حوادث طبیعی مانند سیل و زلزله و یا اتفاقات غیر طبیعی، مانند تصادفات رانندگی ممکن است سبب آسیب مادی و جسمی شود. یکی از بهترین راه‌ها در جهت رفع مشکلات این حوادث ترویج قرضالحسنه است.
در زمان وقوع این حوادث در سطح گسترده مانند زلزله گسترده در یک شهر یا روستا، صندوق‌ها و بانک‌های قرضالحسنه می‌توانند به یاری افراد حادثه‌دیده بشتابند. اعطای وام قرضالحسنه به این افراد، حتی از جهات مختلفی می‌تواند بهتر از صدقه عمل کند.
به طور مثال ممکن است فرد آسیب‌دیده با گذشت زمان توان بازپرداخت را پیدا کند. دریافت بازپرداخت وام قرضالحسنه و استفاده از آن برای کمک به سایر افراد در ترویج قرضالحسنه بسیار موثرتر عمل می‌کند.
استحکام پیوندهای اجتماعی
ترویج قرضالحسنه باعث ایجاد دیدارهای اجتماعی و تشویق برای مشارکت در کمک به افراد می‌شود. بر اساس هدف نیک قرضالحسنه، روحیه جمعی کمک و نیکی برای کمک به یکدیگر شکل می‌گیرد. در سایه این دیدارها افراد از احوال هم بیشتر با خبر می‌شوند. این موضوع خود سبب استحکام روابط اجتماعی می‌شود.
جلوگیری از وقوع جرم و جنایت
بسیاری از جرایمی که در جامعه به وقوع می‌پیوند، ریشه در فقر و مشکلات ناشی از آن دارد. مجرمان زیادی هستند که تنها به دلیل یک مشکل اقتصادی قابل حل، دست به دزدی زده و اکنون به یک مجرم سابقه‌دار تبدیل شده‌اند.
با تقویت و ترویج قرضالحسنه و کمک به نیازمندان، مشکلات اقتصادی آنان برطرف می‌شود. سنت قرضالحسنه اگر به درستی در سراسر جامعه گسترده شود، از وقوع بسیاری از جرایم جلوگیری می‌گردد.
حذف ربا و ترویج قرضالحسنه
یکی دیگر از محاسن ترویج قرضالحسنه در بین مردم، حذف ربا در معاملات اقتصادی است. از آثار زیان‌باری که ربا با خود به همراه دارد هر چه بگوییم کم گفتیم ربا سبب می‌شود:
- ربا سبب سست شدن پایه‌های اقتصادی و استفاده از منابع مالی در راه‌های ناسالم می‌شود.
- ربا باعث از بین رفتن سرمایه مردم نیازمند و حرص‌جویی بیشتر ثروتمندان می‌شود.
- ربا با خود مال حرام، تنبلی و از کار افتادن چرخه‌های اقتصادی را به همراه دارد.
- سودجویی از اموال دیگران با خود فساد مالی را به دنبال دارد، همین موضوع رفته‌رفته به یک شیوه ناسالم درآمدزایی تبدیل می‌شود.
- در صورتی که سرمایه‌دار به رباخواری عادت کند، نیازی به ترویج شغل نیز نمی‌بیند و نیروی انسانی بیکار بماند. همین بیکاری با خود انواع مشکلات اجتماعی و اقتصادی را به دنبال خواهد داشت.
با ترویج قرضالحسنه تا حد زیادی می‌توان رباخواری و تبعات ناشی از آن را کاهش داد. آثار زیان‌بار ربا تا اندازه‌ای نابودکننده است، که علاوه بر ترویج قرضالحسنه پیشنهادات اقتصادی دیگری نیز همراه آن ارائه می‌شود.
اعطای وام‌های تولیدی، خدماتی و مشارکت در طرح‌های اقتصادی، عمرانی در قالب قراردادهای اسلامی از جمله این موارد است.
آثار اقتصادی ترویج قرضالحسنه در جامعه
ترویج قرضالحسنه آثار مثبت اقتصادی زیادی را با خود به همراه دارد. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
کاهش فقر در جامعه
ترویج قرضالحسنه سبب ایجاد فرصت‌های شغلی در اجتماع می‌شود. این فرصت‌های شغلی زمینه فقرزدایی و اشتغال نیروی کار شده و قدرت خرید مردم را نیز افزایش می‌دهد.
کمک به دولت
قرضالحسنه سبب کاهش هزینه‌های جبرانی دولت در جامعه می‌شود. هزینه‌هایی که در پیامد فقر، بیکاری، جرم و جنایت به وجود می‌آید. کاهش این هزینه‌ها سبب تمرکز بهتر دولت در امور خاص خارجی و داخلی می‌شود.
به جریان افتادن پول راکد
با اعطای وام قرضالحسنه، دریافت‌کنندگان به فعالیت‌های اقتصادی و تولیدی مشغول می‌شوند. به جریان افتادن این سرمایه راکد، رفاه اجتماعی را افزایش می‌دهد.
دلیل برتری ترویج قرضالحسنه نسبت به صدقه
قرضالحسنه یکی از بهترین راه‌ها برای حل مشکلات اقتصادی مردم است. در قرآن کریم قرضالحسنه در کنار انفاق، صدقه و زکات مطرح شده و دارای جایگاهی به مراتب بالاتر از آنان است. در آیات و روایات زیادی قرضالحسنه بر صدقه برتری داده شده است.
دلیل این برتری اغلب در حرکت و فعالیت انسان‌ها نهفته است. مال قرضالحسنه پیوسته در حال گردش است. در این گردش مالی مشکلات متعدد را برطرف می‌کند.
در فعالیت قرضالحسنه شخصی که پول قرض می‌کند، به دلیل اینکه می‌داند باید آن را به صاحب مال پس دهد. ناچار به حرکت است. در این حرکت او فعالیت اقتصادی ایجاد کرده و موجب رشد خود و جامعه می‌شود.
این در حالی است که در صدقه، فرد صدقه‌گیرنده خود را ملزم به تلاش برای بازپرداخت نمی‌بیند. همین موضوع سبب رکود و سکون اقتصادی می‌شود.
نتیجه‌گیری
قرضالحسنه سنتی نیک است که از پیامبر اسلام و نوادگان او برای ما باقی مانده. ترویج و استفاده از قرضالحسنه از اموری است که باید پیوسته به آن توجه داشت و از آن غفلت نکرد. چرا که دارای نتایجی مثبت در جامعه اسلامی است. یکی از بهترین روش‌ها در ترویج قرضالحسنه ترویج صندوق‌های خانگی و فامیلی است.
با استفاده از این صندوق‌ها افراد می‌توانند حتی در گروه‌های اندک نیازهای یکدیگر را در مواقع ضروری برطرف کرده و یاور یکدیگر باشند.
برای مدیریت این صندوق‌ها می‌توان از نرم افزار مدیریت آنلاین وام‌های خانگی همیان استفاده کرد. اپلیکیشن همیان دارای امکاناتی برای مدیریت اعضا، وام‌ها، بدهی و موارد جاری صندوق‌های پس‌انداز و قرضالحسنه است.
برای دانلود این نرم‌افزار از این لینک استفاده کنید: اپلیکیشن مدیریت آنلاین وام‌های قرض الحسنه همیان